ไนโตรเบนซีน (Nitrobenzene) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่มีสูตรเคมี C6H5NO2. เป็นของเหลวสีเหลืองอ่อนถึงน้ำตาล, มีกลิ่นหืน และเป็นพิษอย่างมาก การใช้งานที่สำคัญที่สุดของไนโตรเบนซีนคือการผลิตอะนิลีน ซึ่งเป็นสารตั้งต้นที่สำคัญสำหรับการสังเคราะห์ไนโตรคอมพาวน์ เช่น ไนโตรโทลูอีน ไนโตรแอนิลีน และไดไนโตรเบนซีน
คุณสมบัติทางเคมีและกายภาพ
- จุดหลอมเหลว: -5.5 °C
- จุดเดือด: 209 °C
- ความหนาแน่น: 1.20 g/cm³ (ที่ 20 °C)
- ความละลาย: ละลายได้ดีในตัวทำละลายอินทรีย์ เช่น เอธิลอะซิเตท อีเทอร์ และคลอโรฟอร์ม
ไนโตรเบนซีนเป็นสารประกอบที่มีขั้วและสามารถเกิดปฏิกิริยาการแทนที่ด้วยหมู่ไนโตร (-NO2) ที่วงแหวนเบนซีน
การใช้ไนโตรเบนซีน
ไนโตรเบนซีนถูกนำมาใช้ในการผลิตผลิตภัณฑ์ทางเคมีจำนวนมาก รวมถึง:
-
อะนิลีน: เป็นสารตั้งต้นที่สำคัญสำหรับการสังเคราะห์สี อินดิโก้ ยา และตัวทำละลาย
สารประกอบ การใช้งาน ไนโตรโทลูอีน สีย้อม ไนโตรแอนิลีน ยาและยาฆ่าแมลง ไดไนโตรเบนซีน วัสดุระเบิด -
สี: ไนโตรเบนซีนถูกนำมาใช้เป็นสารตั้งต้นในการผลิตสี azo และ anthraquinone ซึ่งเป็นกลุ่มสีที่สำคัญในอุตสาหกรรมสิ่งทอ
-
ยารักษาโรค: อนิลีนที่ได้จากไนโตรเบนซีนถูกนำมาใช้ในการสังเคราะห์ยาหลายชนิด เช่น ยาแก้ปวด ยาลดไข้ และยาต้านแบคทีเรีย
-
ยาฆ่าแมลง: ไนโตรเบนซีนถูกนำมาใช้ในการผลิตสารกำจัดศัตรูพืช
กระบวนการผลิตไนโตรเบนซีน
ไนโตรเบนซีนส่วนใหญ่ถูกผลิตโดยการทำปฏิกิริยาของเบนซีนกับกรดไนตริก (HNO3) ในช่วงอุณหภูมิสูง (300-500 °C) และความดันสูง
| ขั้นตอน | ปฏิกิริยา |
|---|---|
| 1 | การทำปฏิกิริยาของเบนซีนกับกรดไนตริก (HNO3) ในอัตราส่วน 1:1.2 (mole) |
C6H6 + HNO3 → C6H5NO2 + H2O | 2 | การแยกและทำให้บริสุทธิ์ไนโตรเบนซีนโดยการกลั่น |
ความปลอดภัย
ไนโตรเบนซีนเป็นสารพิษอย่างมาก ซึ่งอาจส่งผลกระทบต่อสุขภาพของมนุษย์ในรูปแบบต่างๆ
- การสูดดม: อาจทำให้เกิดระคายเคืองทางตาและระบบทางเดินหายใจ
- การสัมผัสผิวหนัง: อาจทำให้เกิดระคายเคือง
- การกิน: อาจเป็นอันตรายถึงชีวิต
เมื่อทำงานกับไนโตรเบนซีน ควรใช้มาตรการป้องกันความปลอดภัย เช่น สวมหน้ากาก respirator, แว่นตานิรภัย และถุงมือ
ทบทวน
ไนโตรเบนซีนเป็นสารตั้งต้นที่สำคัญในอุตสาหกรรมเคมี ซึ่งถูกนำมาใช้ในการผลิตผลิตภัณฑ์ต่างๆ มากมาย การเข้าใจคุณสมบัติ, การใช้งาน, และกระบวนการผลิตของไนโตรเบนซีนมีความจำเป็นสำหรับผู้ที่ทำงานในอุตสาหกรรมเคมี
